Er zijn allerlei theoriën te vinden over Autisme en trauma, waaronder de theorie dat autisme een gevolg zou zijn van trauma. Ik zelf denk eerder dat de kans dat je getraumatiseerd wordt als autist groter is dan bij neurotypische mensen. In deze blog ga ik typen waarom ik dat denk.
Ik ken persoonlijk geen autisten die niet met een vorm van trauma rond lopen en dan bedoel ik niet het trauma van als autist je moeten redden in een neurotypische wereld, wat op zich al ingrijpend genoeg is. Niet voor niets lijken sommige symptomen van autisten op trauma responses. Op een bepaalde manier zijn ze dat ook. Het door neurotypische mensen gedomineerde leven is een bully op zich. Bijvoorbeeld dissociatie/freeze – een bekend gevolg van trauma, lijkt erg op een shutdown waarbij een autist niet meer bereikbaar is voor zijn/haar/hun omgeving. Een meltdown kan zich manifesteren als ongecontroleerde woede, wat lijkt op agressie bij iemand die met PTSS rondloopt en getriggerd wordt en vervolgens vanuit zijn trauma op een heftige manier reageert.
Shutdowns en Meltdowns zijn een manier van je hersenen om jezelf te beschermen. Er kan geen informatie meer verwerkt worden. En die informatie (in de vorm van geluid, licht, tast, sfeer en gevoel) komt in grote hoeveelheden tegelijk ongefilterd binnen bij iemand met autisme. Bij een shutdown valt de autist stil, kan het moeilijker communiceren en kan het tijdelijk zelfs spierfunctie verliezen.
Een meltdown is meer naar buiten gericht en kan zich uiten in het slaan op muren/het zichzelf slaan of in ongecontroleerde woede uitbarstingen.
Waarom zijn autisten eerder slachtoffer van trauma
Dit heeft alles te maken met hoe bij een autist reageert op het leven en hoe een autist het leven ervaart onder meer door het gebrek aan filters.
Een autistisch kind is een “makkelijk” slachtoffer van (seksueel) misbruik omdat het kind niet snel en effectief van zich af zal bijten. Het kind zal vrij snel in een shutdown terechtkomen bij dreigend gevaar. Daarbij is de regulering van emoties bij autisten vaak vertraagd. Door de grote hoeveelheden indrukken die je als autist continu te verwerken krijgt is er weinig ruimte voor je eigen gevoel over. Je kunt als autistisch kind dan ook niet goed reageren op wat er over je afkomt doordat je sowieso al overwhelmed bent.
Ook is een autistisch kind makkelijker te manipuleren. Niet alleen omdat je boodschappen letterlijk kunt nemen is een bedreiging (als je het verteld dan gebeurt er dit) vrij effectief, maar ook omdat autisten relatief vaak eerlijke en oprechte personen zijn en daardoor herkennen ze het kwaad in een ander minder snel omdat ze ervan uitgaan dat de ander ook zo in elkaar zit als zijzelf. Dat kan er later in hunleven ook vaker voor zorgen dat ze met verkeerde mensen in aanraking komen omdat ze het gevaar nier herkennen.
Pestgedrag is ook traumatisch. Een autistisch kind trekt zich vaak weinig aan van gender rollen en kleding voorschriften en dat maakt zo’n kind dan al vrij snel een target in een wereld waarin status en gender rollen van kinds af aan een belangrijke rol spelen. Ook denken autisten niet in hiërarchie. Dit tot grote ergernis van diegenen die bovenaan de rangorde staan. En ze snappen sociale cues niet goed waarbij er wat anders wordt gezegd dan bedoeld wordt.
Als het kind dan gepest wordt en een groep bullies tegenover zich vindt kan het zich moeilijk verweren. zo’n groep pesters is voor ieder kind traumatisch, maar een autistisch kind kan deze hoeveelheid aan heftigheid niet aan en zal waarschijnlijk in een shutdown terechtkomen en de bijbehorende emoties later pas ervaren. Dat kan pas na dagen zijn. Doordat het kind niet van zich af kan bijten is het een makkelijk slachtoffer. Maar dat niet alleen – als het nog meer pech heeft krijgt het te maken met mensen die aan victim blaming doen. Ze geven het kind de schuld dat het niet voor zichzelf op kan komen. En ook dat kan traumatisch zijn. Ze pushen het kind gedrag te vertonen waar het niet toe in staat is en het kind zal het gevoel krijgen niet te voldoen en een slecht zelfbeeld opbouwen.
Als het kind in een meltdown terecht komt, waarbij het de controle tijdelijk volledig kwijt is kan het van zichzelf schrikken en zich er schuldig over voelen waarbij de kans vanaf dan groter is dat het eerder in een shutdown dan in een meltdown schiet een volgende keer.
Veel autisten kunnen niet tegen onrecht en ze kunnen het onrecht maar moeilijk wegdrukken in hun bewustzijn. Op het schoolplein maar ook in het volwassen leven. Iemand als Greta Thunberg is zo iemand. Van haar is ook bekend dat ze autist is. Ze krijgt veel haat over zich heen, vooral online. Deze berichten zijn ook een vorm van pest gedrag. Een deel van de neurotypische mensen kan er niet goed tegen als ze geconfronteerd worden met de waarheid (een stervende planeet of een genocide) en gaan vervolgens de boodschapper (in dit geval Greta, maar bijvoorbeeld ook Sylvana Simons of Jerry Afriyie van Kick Out Zwarte Piet aanvallen. (Van deze twee personen weet ik overigens niet of ze op het spectrum zitten.)
Een autist mist vaak het gevoel van connectie. En omdat ze vaak teveel uitgaan van het goede in mensen kunnen ze daardoor eerder slachtoffer worden van een relatie met een narcistist. Een narcist kan een autist het gevoel geven éindelijk wel gezien te worden doordat narcisten in het begin van de relatie vaak hun slachtoffer ophemelen, op een voetstuk plaatsen. Pas daarna komen ze met hun kwaadaardige kant. Maar narcisme is een onderwerp op zich voor een eigen blog. Die ik misschien ook nog wel ga typen in de toekomst.
Overigens zijn autisten zelf ook zeker in staat om hun omgeving schade toe te brengen. Dit heeft vaak te maken met te weinig zelfkennis. Als een autist niet weet dat hij /zij/hun autistisch is kan het héél erg veel tijd en energie steken in masken en heel weinig in self-care. In proberen gedrag te vertonen wat niet bij ze past. In proberen te voldoen aan de eisen van de samenleving, wat jammerlijk zal mislukken en zal resulteren in grote gevoelens van frustratie, die terecht kunnen komen bij degenen die dicht bij ze staan tijdens onvermijdelijke meltdowns.
eigen ervaringen
Omdat dit mijn persoonlijke blog is zal ik nog wat eigen ervaringen typen die hierbij aansluiten. Mij is vaak overkomen dat ik stil ben gevallen in drukke situaties. Ik bevond me dan in een shutdown, maar kende dat woord toen nog niet. Bijvoorbeeld een backstage area met TL licht (waar ik echt een hekel aan heb), spiegels en luidruchtige mensen om me heen. Ik kreeg dan het verwijt apathisch te zijn of issues te hebben. Waarom doe je niet gewoon mee? waarom kun je niet spontaan zijn? Waarom zeg je niks?
Ook op het podium kun je dat overkomen, waarbij je dan raar aangekeken wordt als de rest van de band meedanst met de muziek en je er niet bewegend tussen staat omdat bewegen in een shutdown een hele opgave is.
Als kind maakte ik seksueel misbruik mee wat ervoor gezorgd heeft dat naast er naast autisme PTSS was. Dat heb ik niet meer maar het heeft een groot deel van mijn leven erg negatief beïnvloed en tot op zekere hoogte is dat nog steeds zo.
In een volgende blog ga ik het hebben over autisme en dating.
Obed
09-06-2025